Kto może ogłosić upadłość konsumencką?
Z instytucji upadłość konsumencka może skorzystać dłużnik, który posiada co najmniej jednego wierzyciela i jest niewypłacalny.
Zgodnie z art. 11 ust. 1 i 1a ustawy prawo upadłościowe dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do regulowania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a czas nieregulowania zobowiązań przekracza trzy miesiące. Wówczas możemy mówić o dłużniku, którym ma szanse na ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Szanse tą jednak ograniczają przesłanki negatywne, wystąpienie którejkolwiek z nich powoduje, iż sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości tym samym dłużnik traci możliwość oddłużenia lub redukcji zadłużenia.
Przeszkody ( warunki) w ogłoszeniu upadłości konsumenckiej …
Przesłanki negatywne wymienione zostały w art. 4914 ustawy prawo upadłościowe. Główna przesłanka, która dyskwalifikuje ogłoszenie upadłości jest zawarta w art. 4914 ust. 1 zgodnie, z którą „ sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub w wskutek rażącego niedbalstwa”. Ta przesłanka jest istotna ze względu na brak możliwości powołania się na klauzule słuszności lub klauzule humanitaryzmu. O ile w pozostałych ustępach w/w artykułu można powołać się na powyższe klauzule, o tyle w tym wypadku nie mamy takiej sposobności. Innymi słowy, jeśli wystąpi przesłanka negatywna wymieniona w art. 4914 ust. 2-4 pomimo to sąd będzie mógł wydać postanowienie o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej jeśli uzna zasadne zastosowanie w indywidualnym przypadku klauzuli słuszności lub humanitaryzmu. Natomiast wystąpienie negatywnej przesłanki uregulowanej w art. 4914 ust. 1 powoduje, że sąd oddali wniosek i dłużnik nie ogłosi upadłości konsumenckiej, ponieważ sąd nie może zastosować w/w klauzul zgodnie z przepisami.
W artykule 4914 ust. 1 można wyłuszczyć pojawiające się przeszkody do ogłoszenia upadłości konsumenckiej, do których należy :
– dłużnik umyślnie doprowadza do swojej niewypłacalności;
– dłużnik umyślnie istotnie zwiększa stopień niewypłacalności;
– dłużnik wskutek rażącego niedbalstwa doprowadza do niewypłacalności;
Analiza przesłanek
Analizując po kolei przesłanki negatywne należy podkreślić, że sąd w każdy przypadku w pierwszej kolejności analizuje czy istnieje wina umyślna lub nieumyślna dłużnika w doprowadzeniu do niewypłacalności. Umyślność należy rozumieć jako świadoma chęć doprowadzenia się do niewypłacalności lub świadome działanie, które może doprowadzić do niewypłacalności. Dłużnik może przewidzieć konsekwencje swoich czynów ( skutki prawne), ale nie jestem ich pewny, mimo to godzi się na nie. W tym miejscu należy podać przykład umyślnego działania, np.: celowe wyłudzenia z banku określonej sumy pieniężnej z góry powziętym zamiarem nie spłacenia tego zobowiązania.
Natomiast w przypadku gdy dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności w sposób rażącego niedbalstwa sprawa nie jest już taka prosta. Rażące niedbalstwo jest to element winy nieumyślnej, w przeciwieństwie do winy umyślnej dłużnik nie ma zamiaru doprowadzić się do zadłużenia, ani istotnie zwiększyć je. Podkreślić należy również, że występuje tu cienka granica między winą nieumyślną w postaci niedbalstwa (lekkomyślności), a winą nieumyślną w postaci rażącego niedbalstwa. Zasadnicza różnica jest taka, że lekkomyślność nie jest przesłanką negatywną w ogłoszeniu upadłości konsumenckiej, w przeciwieństwie do rażącego niedbalstwa. W tym cały ambaras aby w indywidualnej sprawie dostrzec sprawiedliwie czy dłużnik ponosi winę nieumyślną w postaci rażącego niedbalstwa czy była to tylko lekkomyślność w zachowaniu, od tego zależy ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Właśnie to analizuje sędzia w postępowaniu upadłościowym. W orzecznictwie podkreśla się jak powinno się rozumieć albo przynajmniej jakimi wytycznymi kierować w ocenie zachowania dłużnika jako rażącego niedbalstwa.
Rażące niedbalstwo
Zatem można stwierdzić, że rażące niedbalstwo postrzega się jako niedołożenie należytej staranności w działaniu. Rażące niedbalstwo jest wyższym od niedbalstwa stopniem winy nieumyślnej. Cytując: „Dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność)” w myśl art. 355.1 kodeksu cywilnego. Rażące niedbalstwo natomiast stanowi niezachowanie minimalnych (elementarnych) zasad prawidłowego zachowania się w danej sytuacji. O przypisaniu pewnej osobie winy w tej postaci decyduje więc zachowanie się przez nią w określonej sytuacji w sposób odbiegający od miernika staranności minimalnej (Wyrok SN, sygn. IV CK 151/03).
Rażące niedbalstwo to coś więcej niż brak zachowania zwykłej staranności w działaniu. Wykładnia tego pojęcia powinna zatem uwzględniać kwalifikowaną postać braku zwykłej lub podwyższonej staranności w przewidywaniu skutków działania. Chodzi o takie działanie, które graniczy z umyślnością (Wyrok SN, sygn. V CSK 291/08).
W związku z powyższym można uprościć i wyjaśnić, że zaciągając zobowiązanie, na każdym jego etapie, dłużnik powinien działać z należytą starannością, a więc tak jak zachować się powinien rzetelny i uczciwy dłużnik. Przede wszystkim należytej staranności winien dłużnik dochować zwłaszcza na etapie powstania zobowiązania i powinien w szczególności wziąć pod uwagę swoje możliwości finansowe spłaty zaciągniętego zadłużenia. Ten moment ( powstanie zobowiązania – zaciągnięcie kredytu) w ocenie sędziów decyduje o winie. Na przykład dłużnik zaciąga kredyt, mając na swoim koncie już dwa inne, zawierając tą umowę dłużnik powinien być świadomy, że nie będzie miał już środków finansowych po spłacie wszystkich rat kredytów na pokrycie kosztów codziennej egzystencji co doprowadzi go do niewypłacalności. Wówczas racjonalnym zachowaniem byłoby nie zaciągać kolejnego kredytu tylko spłacać już istniejące zobowiązania.
Kolejne przesłanki
Kolejne przesłanki negatywne zawarte w art. 4914 ust. 2-4 są przejrzyste i zrozumiałe dlatego przytoczę przepis:
- Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku:1) w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe według przepisów tytułu niniejszego, jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek dłużnika;2) ustalony dla dłużnika plan spłaty wierzycieli uchylono na podstawie przepisu art. 49120 ;3) dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości – chodzi tutaj o przedsiębiorców, którzy taki obowiązek mają, a nie konsument,
4) czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli
– chyba że przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
- Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań, chyba że do niewypłacalności dłużnika lub zwiększenia jej stopnia doszło pomimo dochowania przez dłużnika należytej staranności lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
- Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dane podane przez dłużnika we wniosku są niezgodne z prawdą lub niezupełne, chyba że niezgodność lub niezupełność nie są istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
Reasumując jeśli dłużnik utracił swą płynność finansową z powodu choroby, zwolnienia z winy pracodawcy, oszustwa, uzależnienia, odziedziczonych długów i innych niezależnych od zachowania dłużnika okoliczności wówczas dojdzie do ogłoszenia upadłości konsumenckiej, ponieważ nie wystąpi tu wina umyślna lub wina nieumyślna w postaci rażącego niedbalstwa.
0 komentarzy